Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanmasında “Güçlendirme” Kavramı Üzerine Tartışmalar ve Türkiye Örneği

Sürdürülebilir kalkınma, günümüz küresel ve yerel politikalarının merkezinde yer almakla birlikte gündeme geldiği 1980’li yıllardan beri geniş içeriği ve uygulanabilirliği hakkında tartışmalara yol açmaktadır. Özellikle sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik boyutuna öncelik verilmesi, çevresel olanın çoğunlukla doğal sermayenin optimal kullanımı olarak anlaşılması üzerinde en çok durulan konular olmuştur. Oysa 2002’de düzenlenen Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi’nde hatırlandığı üzere gözetilmesi gereken bir de toplumsal boyut vardır. Bu çalışmada, özellikle toplumsal boyutun uygulanması için anahtar bir strateji olarak sunulan “güçlendirme”nin -sürdürülebilir kalkınma kavramı gibi- genişleyen içeriğinin küreselden yerele aktarılırken kazandığı/kaybettiği anlamlar Türkiye örneğinde araştırılmaktadır. Atlas.ti programı kullanarak, sürdürülebilir kalkınmanın içeriğinin genişlemesinin uygulamayı nasıl etkilediğini tartışmak ve farklı güçlendirme tanımlarını keşfetmek için nitel bir içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, uluslararası işbirliği girişimlerine ilişkin on ve bu girişimlerin Türkiye bağlamında uygulanmasına ilişkin üç belgeden oluşmaktadır. Türkiye’de güçlendirmenin nasıl algılandığı uluslararası ve ulusal belgelerde karşılaştırmalar yapılarak çözümlenmekte ve bunun uygulamayı nasıl etkileyebileceği incelenmektedir. Bulgular, güçlendirme konusunda uluslararası düzeyde ve Türkiye’nin uygulama anlayışında insan refahını yükseltme ile üretimi artırma arasında gelgitler olduğunu göstermektedir. Böylelikle güçlendirme kavramının sürdürülebilir kalkınma kavramının çelişkilerini hem anlamsal olarak hem de kullanılan söylemin doğası bakımından yansıttığı söylenebilir.